Bawi Zung Sang

Sangpi

                  Tuanbia kan rel cio tik ah, vawilei cung misual thawng hna lak ah telh mi, Adolf Hitler kong cu nan thei cio kan thei cio theu lai. Asualnak le thil tha lo atuahmi, kan theihmi atam bik. Hi cabia hin kai tinhmi cu; zeiruangah mah ti khan misual, le thil tha lo tuahtu ah ai can? timi  asi lai. Cu nih cun hngakchiat lio cawnpiaknak le zohkhenhnak  hi zeitluk in dah abiapit timi hna a langhter kho te hnga dek maw.

Minung tampi cu an thinlung atha, thil an tuahmi atha, i zohchunh awk an tha, an nunning kha zapi caah direct in cawnpiak tu asi. Cu ve bantuk in  micheu khat cu, an lungput atha lo, thil an tuahmi ai dawh lo, i zohchunh ngam ding an si lo, asinain indirect in an nunning kha, mi fim chim tu an si ve. Hitler nun zong hi zoh tik ah, Laimi caah ahlei in ralrin a kan pet u asi lai tiah ka ruah. Atang ahhin tlawmpal zoh hna usih.

               Innkhan pahnih te lawng asi mi inntang ah,  mui nawm tein, minung paruk asi mi chungkhar pakhat an um. Cu lak ahcun hngakchia pate pakhat Hitler zong ai tel ve. An tam pah caah siarem lo ngaiin khua an sa.  Atu le tu  nifatin ti ngawt in an i si. I sik le i hro cu, an mah ta asi ko. Ahlei in a nu le pa ko an zual khun. Cu bantuk nunning cu hngakchia pawl chungah  fak ngain hmunhma a khuar. A pa hi zuu-tama asi i,  a rit  paoh ah an nu kha vuak. A fa le zong a vuak ahro hna. I sik le i vuak le i hro kha hngakchia pa te nih cun voi za reng bak mithmuh pumtongh in aton a tuar. Hitler cu a pa nih min ngei lo bang, minung nih uico fifit kan tum i kan auh bang khin, a auh tawn. Thil tha tuah le tuah lo ruangah si loin, zuu a rit ruangah a vuak tawn,  a cawmtu hna le asi fawn. Sual a phaw ngam lo nain, a thinlung khi, chim ngam lo mi lungfahnak in akhat. Zei ka tuah ahhin dah siloah zeiti ka um ah hin dah, ka pa vuaknak in, ka luat lai ti hi a thei kho ve ti lo. Bawmtu ngei loin thlichia lak i,  a vai mi bantuk ceo khi anun cu arak si. Atuah khawhmi cu  a fah i theihter lo  kha asi ko. Cun zeiti awk tha ti i, aton mi bongmal kha cohlan. Cun a pa bantuk si khawh i zuam ve lawnglawng kha arak tuah khawh. Anu cu sal bantukin rak hmuh mi asi caah, zeitihmanh in a fapa  Hitler cu a bawm kho loh. Voikhat cu kum hleikhat hrawng te asi lio ah, alung dong tuk i,  inn in chuah ai tim, cu ruangah cun a pa  nih a huai ciamman i,  thi lo nung lo in arak tuah. A upat hnu ah, Jews pawl leng a chuak mi cu ralkap pawl nih duh poah in tuah khawhnak nawl zong arak pek ve hna. Germany ram hrimhrim in zam kho lo dingin  arak tuah dih hna.

 Apa hi a hrongkual tak mi asi pin ah, mipuar mitha lo arak asi. A fale a cawnpiak dan hi, a cian tak tak.  Hitler nih a upat hnu ah achim mi cu, “ pa(father) tha si a duhmi nih cun, an fa le kha hrongkual tak le cian tak in, an cawnpiak hna ding asi. Cu ti tuah lawngah an raltha lai. Nem tuk in cawnpiak cu atha loh,” ati. Achim duhmi cu, khup i bil lengmang ruangah khup vun a hah dih bantuk khin, hngakchia cu sik lengmang le vuak lengmang ahcun, sik le vuak an ing kho lai, an thinlung a thawng lai, ti phun khi asi. Asinain ai hngalh lo kar in, kha bantuk thil aton mi ruangah, minung nuaisawm tampi a hnu ah harnak a pek hna.  A pa nih hin, a fa asi mi cu, a dawt zong arak dawt ko lai. Sihmanhsehlaw apa nih thil atuahmi tete azoh tik ah, ka pa nih aa ka dawt timi feeling hrim a ngei kho lo. Nikhat hnu nikhat a pa hi a huat chin.

A hun upat tikah Europa ramah Juda pawl huatnak arak karh taktak. Cu pawl ruahnak nih cun Hitler thinlung cu a tei. Cun amah hi a hngakchiat lio arak tonmi ruang zong ah asi lai cu, a biachim, a hawiher, a um tu hi  normal pah lo tik ah, Jews a huami pawl nih Hitler  hi, hman khawh asi lai tiin an rak bawmh, an rak tan pi. History rel ahcun Hitler kha thil tuahtu asi nain, kamkhat lei ahcun  raithainak caah thahmi sa (victim) tu asi tiin ka ruah. Jews a hnah chuah mi le ahau mi pawl mipi nih,  a hman in an rak hman mi tu hlah maw asi tiin ka ruah.  A hngakchiat lio harnak, thinhrunhnak, lungfahnak , nehsawhnak, le chiatnak phunphun arak ton mi, achim ngam lo mi le a phuan ngam lo ti vial te kha, power a ngeih hnu ah ahun sah put  ciamman cu, minung nuaisawm tampi nih an tuar.

Kanmah Laimi lak ahhin teh zeitindah hngakchia kan cawnpiak, zohkhen le chawnhbiak ning hi asi ve. Na ruah peng lo hmanh ah na ruah bal theu ko lai. Innchung khar chung ahcun ka lut ngam lo nain, kan zatlanglam nun  ah zeitindah upa nih hngakchia cungah thil kan tuah timi khi chim ta ka duh. An cungah thill kan tuahmi nih hin thinlung damnak a pe kho hna hnga maw? Upa pipi hngakchia tihram, dehcawh le nek kan hman mi khi, zeitluk dah an lung fah lai ti khi, kan tuak deuh sep aherh tiah ka ruah. Kanmah bantuk asi deuh lo mi dehcawh kan hmang tuk. An caah thancho nak lam aum lo, kan ca zong ah amiak nak zeihmanh aum fawn loh.  Atu lio kan sining bak ahcun a hrut deuh mi hrut ter chin chin le lungfah ter chin chin lawng kan thiam. Pakhat cio in thil na tuah mi le ka tuah mi kha i ruat cio than hna usih. Kanmah lila kha kan zatlangnun le kan miphun thanchonak le thinlung damnak a hrawktu bak kan si. Minung le minung pakhat le pakhat i upat awk kan si. Kan hrut zongah kan fim zongah kan man cu ai khat dih cio ko. Atu lio kan zatlangnun ah hin cu a hrut deuh caah hmunhma aum bak ti loh. Zaangfah tein afim deuh nih rak kan theithiam in kan cungah zaangfahnak ngei hram uh. A tuar har tuk, minung cio kan si lo maw? Mah ti lo cun Hitler fa tete tam tuk laimi lak ah kan i chuak sual lai.